سیستم مراقبت بیماری‌ها در حیات وحش ایران

سیستم مراقبت بیماری‌ها در حیات وحش ایران

نظر به افزایش مخاطرات رخداد اپیدمی بیماری‌های دامی در سال‌های اخیر در جمعیت حیات وحش جهان از جمله در ایران، مجامع جهانی و کشورها بر آن شدند سیستم‌های مراقبت بیماری‌ها را تقویت نمایند تا ضمن جلوگیری از رخداد اپیدمی‌ها، در صورت وقوع آن‌ها، خسارات را کاهش دهند. در این راستا، زیان‌های حاصل از رخداد اپیدمی‌ها، در حیات وحش از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا تجدید ذخایر ژنتیکی محیط‌ زیست دشوار بوده و ثانیا حساسیت حیات وحش به پاتوژن‌ها بیشتر از حیوانات اهلی می‌باشد. رخدادهای اپیدمی همراه با خسارات سنگین طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش ایران و چین در 3 سال اخیر، رخداد تلفات 135 هزار راس سایگا در سال 2015 در کشور قزاقستان، بروز تب برفکی در جمعیت غزال کشور مغولستان، تلفات الاغ در سال 2011 در کشور بلغارستان، آنفلوانزای پرندگان، مسمومیت‌های مختلف آبزیان و غیره از جمله تهدیدات جدی بوده که ضرورت طراحی و اجرای سیستم مراقبت حیات وحش را تاکید می‌نمایند.

اهداف سیستم مراقبت
• جلوگیری از رخداد اپیدمی‌ها
• تشخیص زودهنگام اپیدمی‌ها و اقدام در برابر آن‌ها و کاهش خسارات اقتصادی
• کاهش انتقال عوامل بیماری‌زای منتقله از حیوانات اهلی به حیات وحش و بالعکس
• تقویت همکاری‌های بین‌بخشی با سازمان دامپزشکی کشور، وزارت بهداشت و مراکز علمی و تحقیقاتی
• افزایش سطح آگاهی و شناخت محیط بانان، کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و تشکل‌های مردم نهاد حامی محیط‌زیست نسبت به روش های صحیح کنترل بهداشتی بیماری‌های دامی و مشترک بین انسان و حیوان .
• افزایش اعتماد مجامع جهانی به برنامه کنترلی سازمان حفاظت محیط زیست و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
• شناسائی و احصاء مخاطرات تهدید‌کننده حیات وحش در مناطق حفاظت شده، پارک‌های ملی و شکار ممنوع و ارائه برنامه اختصاصی جهت کاهش مخاطرات مناطق مذکور
• بهبود فرایند مطالعات علمی بر روی جمعیت حیات وحش
• مستند‌سازی مشکلات و چالش‌ها
• اطلاع مدیران سازمان حفاظت محیط زیست از کم و کیف چالش‌های موجود در حوزه بهداشتی جمعیت حیات وحش و تصمیم‌گیری صحیح جهت حل آن‌ها .

اجزای سیستم مراقبت حیات وحش
• شبکه گزارش‌گیری (محیط بانان، کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست، تشکل‌های مردم نهاد دوست‌دار محیط‌زیست، گزارش‌های مردمی و غیره )
• انتخاب لیست مخاطرات و آموزش همکاران گزارش دهنده در مورد نحوه شناسائی و گزارش مخاطرات
• سیستم ثبت گزارش‌ها ( GIS یا هر سیستم دیگر )
• سیستم مرکزی تحلیل گزارش‌ها و ارزیابی اقدامات و مدیریت سلامت در جمعیت حیات وحش در سطح استان یا کشور
• شبکه آزمایشگاه‌های مرجع مرتبط به سازمان حفاظت محیط زیست یا خارج سازمان حفاظت محیط زیست

نویسنده :
دکتر سیدمحمد بارانی