گزارش سالانه سازمان جهانی بهداشت دام

سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) که متعاقب احساس نیاز به مبارزه با بیماری‎های حیوانات در سطح جهانی در بیست و پنجم سال 1924 تشکیل شد، از ارگان‌های مهم برنامه‌ریزی برای کنترل و ریشه‌کنی بیماری‌ها بخصوص در زمینه بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است. ارایه روش‌های مراقبتی و کنترلی با استفاده از جمع‌اوری داده‌ها و آنالیز آن‌ها و در اختیار گذاشتن اطلاعات برای عموم، این امکان را بوجود اورده است تا با همکاری کلیه کشورها راه ایجاد و گسترش بیماری‌ها را مسدود کرد. گروه کاری سازمان جهانی بهداشت دام گزارش سالانه خود را در مورد حیات وحش درجهان در 18 ماه اخیر به روز رسانی و منتشرکرده است. بعضی از بیماری‌های مهمی که در این دوره زمانی دوباره عود کرده در سه بخش توضیح داده شده است.

بیماری‌های قابل انتقال به انسان

بیماری‌های قابل انتقال به انسان در این گزارش شامل سل گاوی، بروسلوز، هاری اندمیک، سیاه زخم، تولارمی و تب نیل غربی می‌باشد.

سل گاوی که جمعیت‌های زیادی از حیات وحش را در چندین قاره آلوده می‌کند، همچنان از موارد مهم نگرانی است. این نگرانی‌ها در ارتباط با تاثیر بالقوه این بیماری که ممکن است روی جمعیت‌های مشخصی از حیات وحش داشته باشد، بعلاوه نگرانی‌های نظارتی و بهداشت عمومی دامپزشکی از مخازن عفونت در کشورهایی که برنامه مستمر ریشه کنی سل دارند می‌باشد.
سل گاوی مشکلی جدی در پارک ملی کروگر در افریقای جنوبی است جایی که گسترش جغرافیایی بیماری در بوفالوها گزارش گردیده و همراه با گسترش اتفاقی بیماری در سایرگونه‌های حیوانی شامل گوزن افریقایی، بابونها، شیرها، چیتاها و پلنگ‌ها می‌باشد.
در اوگاندا، سل در پارک ملی ملکه الیزابت از 60 سال پیش وجود داشته است و اکنون در بوفالوهای پارک ملی دره کادپو تایید گردیده است .
در زامبیا بیماری سل برای چندین سال در “رد لشوه” در جلگه کافوه وحود داشته است. انتقال عفونت به گله‌های گوزن‌های وحشی برای اولین بار در سال 1998 تایید شد.
در اروپا، سل در اسپانیا ( آهوی قرمز، گوزن زرد، گراز، و سیاهگوش) و در انگلستان (خرسک، گوزن کوچک ،گوزن زرد و اهوی قرمز) گزارش گردیده است.
در ایالات متحده امریکا وقوع بیماری در گوزن‌های دم سفید در ایالات میشیگان مشکلاتی را بوجود آورده است زیرا که مشخص گردیده به کایوت‌ها، روباه قرمز، راکون، خرس‌های سیاه و گربه وحشی منتقل شده است. کوشش برای مبارزه با بیماری در خانواده گوزن‌ها با کاهش جمعیت و جلوگیری از تغذیه آن‌ها توسط مردم در جریان است.
در هاوایی، تحقیقات روی مخازن وحشی سل بدنبال تشخیص بیماری در یک گاو، در حال انجام است، به نظر می‌رسد خوک وحشی محتمل‌ترین منبع بیماری باشد.
در کانادا، سل گاوی در تحت جمعیتی از بیسون‌ها اندمی است و موردی از بیماری در گوزن گزارش شده است.

بروسلوز هنوز در جمعیت حیوانات وحشی افریقا اندمی است و مهمترین گونه‌های الوده عبارتند از بوفالوها، اسب ابی و غزال افریقایی .
در اروپا از گراز وحشی در فرانسه و اینالیا و دراتریش و فرانسه و جمهوری چک و سویس از خرگوش قهوه ای عامل بیماری جدا شده است. گسترش اخیر بیماری در بین خوک‌های آزادچرا اهلی به نظر می‌آید که مخزنی وحشی منبع عامل بیماری‌زا باشد. بروسلوز در الپ از اهوی قرمز و بزکوهی (شوکا) گزارش شده است.
در کانادا، عامل بیماری از بیسون‌های امریکایی، گوزن‌های شمالی و کاریبو‌ها و پستاندارن آابزی شامل بلوگا، ناروال و سیل‌های نواری جدا شده بود.
در ایالات متحده امریکا، بیماری در گوزن‌ها در ایالت ایداهو تشخیص داده شده است. در این ناحیه گوزن‌ها برای سال‌هاست که توسط مردم تغذیه می‌شوند و این موضوع اساسا خطر انتقال عامل بیماریزا را افزایش می دهد.

هاری اندمی در روباه‌ها در اروپای غربی همچنان متعاقب برنامه واکسیناسیون با توزیع طعمه حاوی واکسن در حال کاهش است. شکل‌های دیگر هاری بخصوص عفونت در خفاش حشره‌خوار بدون هیچ تغییر قابل درکی همچنان وجود دارد. در اوایل سال 1999 یک خفاش میوه‌خوار مصری که با سویه‌ای از هاری با منشا افریقایی آلوده بود در جنوب فرانسه پیدا شد. خفاش‌های میوه خوار در اروپا وجود ندارند اما به صورت حیوان خانگی سال‌هاست بفروش میرسد. حیوان بیمار مستقیما از افریقا در ژانویه 1999به بلژیک آورده شده بود و سپس به یک مغازه حیوانات خانگی در مارس 1999 در بردوی فرانسه فروخته شده بود. 122 نفر در این ارتباط درمان پیشگیری بر علیه هاری دریافت کردند. فروش خفاش‌های میوه‌خوار مصری و سایر خفاشان که در اتحادیه اروپا قانونی است مسلما نیاز به بازنگری سریع دارد زیرا سلامتی انسان‌ها با وجود خفاش‌های کشورهای حاره، خطری بالقوه می‌باشد.
هاری در حیوانات خشکزی درچندین قسمت امریکای شمالی اپیدمی است. برنامه‌های واکسیناسیون خوراکی بر علیه بیماری در چهار ایالت امریکا ویک استان کانادا حال انجام است .
در زمستان 1998-1999 ، سیاه زخم (شاربن) در منطقه‌ای به وسعت 6000 کیلومتر مربع در آفریقای جنوبی در پارک ملی کروگر و منطقه طبیعی همجوار آن وقوع و گسترش یافت. بیش از 160 مورد بیماری در میان 15 گونه از حیوانات تایید شد که 68 درصد موارد کودو و بوفالو بودند. ظاهرا این دو گونه به سهولت به عفونت مبتلا می‌شوند و نقش مهمی در گسترش بیماری دارند در صورتی که 13 گونه دیگر حیوانی تنها به صورت پراکنده آلوده شده بودند. تعداد زیادی از شیرها بدلیل تغذیه از جسد حیوانات تلف شده آوده شده بودند. معمولا شیرها بیماری تحت حاد را نشان می‌دهند که با تورم سر همراه است .

در نامیبیا، 76 مورد شاربن در حیوانات وحش گزارش شده بود که بیشترآن‌ها در پارک ملی استوشا جایی که بیماری اندمی است بوده است . 11 گونه حیوان وحشی شامل فیل، گورخر، گوزن و غزال افریقایی به بیماری مبتلا شده بودند.
طغیان بیماری تولارمی در اتری ، اسپانیا و اسکاندیناوی طی سال 1998 گزارش گردید. در اسپانیا بیماری در خرگوش مشاهده شد و چندین مورد انسانی نیز گزارش گردید .ظاهرا بیماری توسط خرگوش‌های وارداتی به کشور وارد شده بوده است .

طغیان یک مورد بیماری تب نیل غربی در ناحیه نیویورک تشخیص داده شد که منجر به مرگ 7 نفر و 50 مورد مننژیت ویروسی گردید. دو آزمایشگاه تایید کردند که ویروس جدا شده از انسان با ویروسی که از پرندگان جدا شده است در همان دوره زمانی یکی است . بیماری ویروسی نیل غربی که با حشرات منتقل می‌شود در قاره امریکا هرگز مشاهده نشده بود . این طغیان در نیمه اگوست اتفاق افتاد و اخرین مورد انسانی در 16 سپتامبر بوقوع پیوست. مسئولین بهداشت عمومی از مردم خواستند که اقدامات لازم برای پرهیز از حشرات را انجام دهند و برنامه شدیدی برای ریشه کن کردن حشرات به اجرا گذاشته شد. در ماه اکتبر 15 اسب در لانگ ایلند مبتلا شدند و در همان زمان تعدادی از پرندگان که مهمترین انها کلاغ‌ها بودند، تلف شدند.
ویروس نیل غربی متعلق به گروهی از ویروس‌ها است که بوسیله بندپایان منتقل می‌شوند و نامشان به همین دلیل بیماری‌های ناشی از بندپایان و ویروس آنها اربو ویروس خوانده می‌شود. اولین بار 60 سال قبل در اوگاندا و سپس در قسمت‌های مختلف افریقا و اوراسیا و کشورهای خاور میانه تشخیص داده شد. در انسان علایم بیماری شبیه سرماخوردگی است و همراه با تب، سردرد، دردهای ماهیچه ای، گلو درد و راش‌های پوستی می‌باشد. مرگ و میر در انسان بین 3 تا 15 درصد متغیر است و در افراد مسن بیشتر اتفاق می‌افتد.
ویروس نیل غربی از بیش از 40 گونه حشرات و بعضی از کنه‌ها جدا گردیده است. در طبیعت، چرخه ویروس ظاهرا شامل پرندگان سالم و حشرات می‌شود که پرندگان، میزبان مهره‌دار و مخزن عامل بیماری‌زا هستند. مشکلی که اکنون نیویورک با آن روبرو شده با حوادث قبلی کاملا متفاوت است زیرا که در این مورد پرندگان وحشی از عفونت تلف می‌شوند. کلاغ‌های امریکایی بدترین آلودگی را داشتند، اما ویروس، زاغ کبود، مرغ نوروزی، رابین‌های امریکایی، کبوترهای سنگی، مرغابی وحشی، مرغان ماهیخوار ساحلی حواصیل گردن کوتاه و چندین گونه پرندگان در قفس در باغ وحش برونکس را نبز الوده نموده است .

بیماری‌های مهمی که فقط حیوانات را الوده می کند.

بیماری‌های مهمی که فقط حیوانات را آلوده می‌کنند در این گزارش شامل طاعون خوک و پاراتوبرکلوز ( بیماری یون) می‌باشند.

طاعون خوک : همچنان یکی از مهمترین مشکلات گراز وحشی ارویایی است. در سال 1998 ، طغیان بیماری از آلمان، فرانسه، ایتالیا، جمهوری چک و سویس گزارش شد. ویروس طاعون خوکی که از تسین سویس جدا شد با ویروسی که قبلا در گراز وحشی در منطقه وارس ایتالیا دیده شده بود مشابه بودند.
ویروس می‌تواند از گراز وحشی به خوک اهلی مستقیما منتقل شود ( در صورت تماس). انتقال غیر‌مستقیم نیز میسر است که از طریق خوراک الوده می‌باشد. در آلمان و ایتالیا، داده‌های اپیدمیولوژیک، انتقال متقاطع را بین خوک اهلی و گراز وحشی نشان می‌دهد. وقتی که خوک اهلی و گراز وحشی جدای از هم زندگی می‌کنند، فعالیت‌های انسانی می‌تواند عامل انتقال بیماری از خوک وحشی به خوک اهلی و بالعکس باشد. شیوع وضعیت اندمی بیماری به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر در اروپا افزایش داشته است.
در غرب ایالات متحده امریکا، مطالعه هدف دار در چندین سال روی بیماری تحلیل برنده در گوزن‌های وحشی با استنفاده از تولیدات شکار متمرکز بوده است. این گوزن‌ها عموما در منطقه اندمی شمال شرق کلرادو و جنوب شرق وایومینگ زندگی می‌کنند.

با احتمال اینکه انتقال بیماری به مناظق دیگر ممکن است وجود داشته باشد، اخیرا مراقبت زیادی در مورد جمعیت‌های گوزن و گوزن شمالی در مناطق خارج از نواحی اندمی بعمل امده است. در مجموع، آزمایشات میکروسکوپی روی 3500 مغز حیوان انجام گرفت. تمام آزمایشات منفی بوده‌اند که تاکیدی بر محدود شدن بیماری تحلیل برنده در جمعیت گوزن و گوزن شمالی در مناطق اندمی فوق الذکر می‌باشد. برنامه‌های مراقبتی در شرق امریکا شدت کمتری داشته‌اند زیرا گزارشی دال بر تلفات غیر معمول در این منطقه وجود ندارد. نظر به اینکه مراقبت از سال 1997 شروع شده است ، هیچ موردی از بیماری درآازمایشگاه تشخیص داده نشده است.

در سال 1998، هزاران غزال در مغولستان تلف شدند. عامل تلفات آ الودگی به نکروباسیلوز گزارش شده است. عامل بیماری سم‌ها را عفونی می‌نماید و باعث لنگش می‌شود. این حوادث با باران بسیار شدید در جولای و اگوست 1998 همراه بود. طی سال‌های 1963 – 1964 تعداد زیادی از غزال‌ها بدلیل طغیان تب برفکی از بین رفتند و در 1974 140000 بدلیل پاستورلا تلف شدند.

موارد بیماری پاراتوبرکلوز ( بیماری یون ) از منطقه والابیر در جزیره کانگورو در استرالیای جنوبی گزارش شده است. هرچند، تا به امروز هیچ علایمی دال بر انتقال بین گونه‌ای و هیج آلودگی در گوسفندان اهلی گزارش نشده است. این موارد اولین گزارش وقوع پاستورلا در حیوانات وحش در استرالیا می باشد.
اطلاعات تکمیلی در مورد سلامت حیات وحش شامل اطلاعاتی در خصوص میلوپاتی وزیکولی پرندگان، آبله کروکودیل، سندرم پارالیز خرطوم فیل و تورم ملتحمه حاد پرندگان می‌باشد. توضیحات مربوط به هر بیماری در کریدور علمی آورده شده است.

اطلاعات تکمیلی در مورد سلامت حیات وحش

چندین بیماری مهم تحت عنوان اطلاعات تکمیلی در مورد سلامت حیات وحش در گزارش سالانه سازمان جهانی بهداشت دام ( به روز رسانی بیماری‌های حیات وحش) آورده شده است.

از سال 1994 ، 56 عقاب طاس در ارکانزاس ایالات متحده از یک بیماری عصبی با منشا ناشناخته تلف شدند ، که به نام میلوپاتی وزیکولی پرندگان نامگذاری شد. در نوامبر 1996 بیماری با همان علایم عصبی در کوتهای امریکایی در منطقه لیک دی گری مشاهده شد. کوتها و عقاب‌های الوده‌ای که بعلت بیماری تلف شدند ضابعات مغزی نخاعی ادم میلین مشابهی داشتند . در کوتها بدون داشتن علایم عصبی ضایعات مشاهده می‌شد. احتمال دارد که عقاب‌های دریایی بدلیل خوردن کوتها آلوده شده باشند اما این بدان معنی نیست که هر دو گونه جدای از یکدیگر در معرض منبع یکسانی قرار گرفته باشند. بیماری همچنین در اردک وحشی ، شوولر شمالی در منطقه دریاچه مسکونی کارولینای شمالی تایید شده است . این مشاهدات که از چندین منطقه دور گزارش شده اند نشان می دهند که بیماری در سطحی گسترده تر از انچه در ایتدا تصور میشد وجود دارد و اینکه منطقه ارکانزاس تنها منطقه آلوده نمی باشد . علیرغم تحقیقات صحرایی و ازمایشگاهی علت بیماری هنوز ناشناخته مانده است . حدس زده میشود نوروتوکسین ناشناخته ای ، چه بصورت طبیعی و یا در ارتباط با فعالیت انسانی ، مسول این بیماری باشد.

تعدادزیادی آبله کروکودیل در مزرعه هایی که این خزندگان را در زیمبابوده پرورش می دهند گزارش شده است. چندین طغیان بیماری با منشا پلی ارتریت مایکوپلاسمایی همچنین در این مزارع مشاهده گردیده است بعلاوه انکه موارد هپاتیت ، بدلیل کلامیدیا نیز گزارش گردیده است . در زیمبابوه ، از 38 مزرعه بررسی شده ، 12 مزرعه با تریشین الوده بوده اند.

شش مورد جدید سندرم پارالیز خرطوم فیلها (ELEPHANT FLOPPY TRUNK) در منطقه پاشی درم در پارک ملی ماتوسادونا و دو مورد دیگر در مالیلان گوه زیمبابوه تشخیص داده شده است . سه مورد دیگر در پارک ملی کروگر در افریقای جنوبی گزارش شده است . علت بیماری تاکنون شناخته شده نیست .

در زمستان 1994 ، تورم ملتحمه حاد پرندگان که توسط مایکوپلاسما ایجاد میشود در گونه فنچهای خانگی در قسمت مرکزی ساحل اتلانتیک ( امریکا) گزارش شد . از ان موقع تاکنون موارد تک گیر بیماری در تمام قسمتهای شرق ایالات متحده امریکا دیده میشود. عادت کردن این عامل به گونه های وحشی می تواند انگیزه ای برای مبارزه در ماکیان ها باشد. برای ارزیابی خطر وابسته به این مشکل عود کرده مطالعه ای بین نوامبر 1997 و مارس 1999 انجام شد .بیش از 1000 پرنده در همان منطقه همزمان هم در منطقه دارای مزارع مرغداری و هم در منطقه بدون مرغداری صید شدند .نمونه خون برای انالیز برداشت شد که نشان می داد 19 % از انهایی که در منطقه دارای مرغداری صید شدند و 11% در منطقه بدون مرغداری در تماس با عامل بیماری بوده اند. در حال حاضر بیماری محدود به فنچ های خانگی میشود اما تیموسها می توانند الوده بشوند.

https://www.oie.int/en/for-the-media/press-releases/detail/article/update-on-wildlife-diseases